Noć kada je Mesec postao crven

Sinoć je nebo širom sveta priredilo pravi kosmički spektakl – totalno pomračenje Meseca. Ovaj retki fenomen nastaje kada se Zemlja nađe tačno između Sunca i Meseca, pa naš prirodni satelit ulazi u senku naše planete. Za razliku od pomračenja Sunca, koje traje kratko i vidi se samo iz pojedinih delova sveta, pomračenje Meseca može da posmatra svako ko se u tom trenutku nalazi na noćnoj strani Zemlje.

Ono što ovaj događaj čini posebno magičnim jeste činjenica da Mesec ne nestaje u potpunosti. Umesto toga, zahvaljujući Zemljinoj atmosferi koja prelama sunčeve zrake, Mesec poprima crvenkastu ili bakarnu boju. Upravo zbog toga, totalno pomračenje često se naziva i „krvavi Mesec“. Nijansa zavisi od količine prašine, vlage i oblaka u atmosferi – nekad je tamnocrvena, nekad narandžasta, a ponekad jedva primetno ružičasta.

The full moon rises behind a statue of an angel fixed atop the Alexander Column at the Palace Square for a total lunar eclipse in St. Petersburg, Russia, Sunday, Sept. 7, 2025. (AP Photo/Dmitri Lovetsky)

Sinoćnje pomračenje privuklo je milione zaljubljenika u astronomiju, ali i one koji su jednostavno želeli da dožive trenutak povezanosti sa svemirom. Od plaža Latinske Amerike, preko evropskih gradova, pa sve do azijskih visoravni – društvene mreže preplavljene su fotografijama koje prikazuju ovaj prizor iz različitih uglova sveta. Iako su tehnološki napredne kamere zabeležile fascinantne detalje, mnogi svedoče da nijedna fotografija ne može dočarati osećaj kada svojim očima gledate kako Mesec polako prelazi iz srebrnkastog u crveni sjaj.

Astronomi podsećaju da ovakvi događaji nisu samo estetski doživljaj već i podsetnik na preciznu i grandioznu mehaniku svemira. Pomračenja su u prošlosti inspirisala legende, mitove i strahove, dok danas više govore o našoj radoznalosti i želji da razumemo prirodne procese.

Sledeće totalno pomračenje Meseca očekuje nas tek za nekoliko godina, pa je sinoćnji prizor bio prilika da svi zastanemo i na trenutak pogledamo u nebo, svesni da isti prizor posmatraju milioni ljudi širom planete.

Fans are silhouetted against the rising moon during the second half of an NCAA college football game between Kansas State and Army, Saturday, Sept. 6, 2025, in Manhattan, Kan. (AP Photo/Charlie Riedel)

Prizori beleženi i u drevnim vremenima

Ovakvi prizori vekovima su budili maštu ljudi. Stari Inke su verovali da krvavi Mesec nastaje kada jaguar napadne i ugrize naš satelit, dok su Asirci pomračenje tumačili kao zloslutni znak za vladare, pa su često postavljali „zamenskog kralja“ kako bi zaštitili pravog monarha od loše sudbine. U srednjovekovnoj Evropi, crveni Mesec je izazivao strah i povezivao se sa ratovima i glađu. Danas, zahvaljujući nauci, razumemo da je reč o sasvim prirodnom i predvidivom fenomenu, ali mitovi i simbolika i dalje daju posebnu draž ovim noćima.

Astronomi podsećaju da ovakvi događaji nisu samo estetski doživljaj već i podsetnik na preciznu mehaniku svemira. Pomračenja su inspirisala legende, ali su i pomogla naučnicima da razumeju kretanje nebeskih tela i oblik naše planete.

Sledeće totalno pomačenje Meseca očekuje nas tek za nekoliko godina, pa je sinoćnji prizor bio prilika da svi zastanemo i pogledamo u nebo, svesni da isti trenutak dele milioni ljudi širom planete – povezani crvenkastim sjajem našeg jedinog satelita.

Članak Noć kada je Mesec postao crven se pojavljuje prvo na BIZlife.